İkinci türe bırakılan tercih, peş peşe gelen düzenlemeler, hem bankacılık sektörünün hem de iş dünyasının yaşadığı son durumu “piyasalar donmuş” tabiriyle tanımlıyor.
Konut, taşıt ve ihtiyaç kredisi talepleri ya askıya alınıyor ya da 2 hafta öncesine göre neredeyse iki katına çıkan maliyet kabul ediliyor. Kredi kartlarından nakit avans kullanımı kapanırken iş dünyası “Kredi muslukları birer birer kapanıyor” diyor. Bazı reel sektör temsilcilerine göre bu durum piyasalarda ‘domino’ etkisi yaratarak piyasadaki nakit istikrarını bozabilir.
İş dünyası, “Bankalar finanse etmeyecekse kim edecek” yorumunu yapıyor. İş dünyasının bazı temsilcileri, geçmiş yıllarda verilen bazı kredilerin kullanım alanlarının dışına çıktığını hatırlatarak, “Seçim döneminde para verirsek döviz alırız ve artan döviz yaklaşımıyla musluklar kapanır. O dönemde olduğu gibi bugün de piyasayı krediye sıkıştırmak yanlıştır.”
İş dünyasının öngördüğü olası senaryolar
-Nakit akışı bozulur, piyasada vadeler hızla düşer
– 6 ayda ödenecek borç 1 aya indirildi
-İşletme sermayesi ihtiyacı artar ve parası olan elinde kalır.
– Sürdürülebilir büyüme refahı ve istihdamı azaltır.
– Faiz oranları yüksek tüketimdir, işletmeler için tehlikelidir.
– Mali zorluk ihracatı engelliyor.
-Firmaların mali yapısı bozulur, sanayici çarkı çeviremez.
– Sanayicinin kredili dönüşü. ihtiyaç var, piyasa kilitlendi.
“Bankalardan kendi dövizimizi çekemiyoruz”
Reel şubede finansmana erişimde çok önemli sorunlar olduğunu belirten İstanbul Esnaf Kulübü Lideri İlker Önel, “Bırakın TL veya döviz kredisi almayı, kendi dövizimize bile ulaşamıyoruz. Bankalar günlük 5 bin dolar limit getirdi. Kendi hesaplarımızdan paramızı çekemiyoruz, ödemelerimizi yapamıyoruz, ithalatta da ihracatta da elimiz kolumuz bağlı. Döviz ihtiyacımızı da dışarıdan karşılamak durumundayız.
Şu anda kendi ithalat belgelerimizi almak yani özellikle Kapalıçarşı’dan hammadde almak için dışarıdan döviz topluyoruz. Orada oluşan marj bizi çok zorluyor.” Beklentimiz normal ekonomi politikalarına dönülmesi ve merkez bankasının aldığı kararların esnemesidir” dedi.
Krediye erişim dövize gidiyor
DÜNYAYI bilgilendiren üst düzey bankacılık kaynakları, bugün gelinen noktada yapılan düzenlemelerle bankacılık sistemine büyük yük bindirildiğine işaret ederek, “Biz Türk bankacılık sisteminin sağlam olduğunu söylüyoruz. Ancak menkul kıymetler üzerindeki bu baskı, zarar etmeleri gerektiği anlamına gelir” derken, bir başka bankacı, kredi faizlerinin baskılandığı ve mevduat faizlerinin aşıldığı bir ortamda bankacılık bilançosu açısından durumun oldukça zor olduğunu vurguladı. Bir başka üst düzey bankacı, “Kredi veriyoruz, düzenleme geliyor. Veriyoruz, geliyor. Verilen kredilerin dövize çevrilmesi istenmiyor. Ama bir gerçek var ki krediye kim ulaşırsa dövize gidiyor. Herkesin eli havadaydı. Vadesi gelen borçlar yenileniyor ama şu anda piyasa tamamen kristalleşmiş durumda” dedi.
ASKON Lideri Orhan Aydın: Finansmana erişim üreticinin önünde güçlük haline gelmemeli
Müreffeh bir Türkiye’ye ulaşmak istiyorsak, üreticinin önündeki finansmana erişim sorununu ortadan kaldırmalıyız. Üretici sektör finansmana erişimde sorun yaşamamalıdır. Üreteceğimi veya üretimimi artıracağımı söyleyen kim varsa özellikle desteklenmeli. Ne yazık ki son dönemde piyasalarda finansmana erişim konusunda çok önemli sorunlar yaşandı. Bir an önce ekonomik olarak rahatlamak istiyorsak, üreticilerin önündeki finansmana erişimdeki sıkıntıların ortadan kalkması gerekiyor.
İTHİB Lideri Ahmet Öksüz: Sürdürülebilir bir dönemde yaşamıyoruz
Piyasada ciddi bir kısıtlama var. Firmalar ithalat ödemelerinde sıkıntı yaşıyor. Bu sürdürülebilir bir durum değil. Hatta bir dönem krediye erişimde sorunlar yaşandı. Herkes seçime kilitlendi. Faiz oranları, gösterge faiz oranına göre artmış, onunla birlikte kullanılmasa bile. 2. tipten sonra bir düzelme, bir açılma olur. Para birimi kısıtlamaları devam ediyor. Merkez Bankası kuru ile serbest piyasa kuru güzel açıldı. Şu an içinde bulunduğumuz durum sürdürülebilir bir durum değil.
İDMİB Lideri İtimat Karaca: İhracatın baltaladığı noktaya geldik
Dünyadaki durgunluk, Avrupa ve ABD’deki faiz oranlarındaki artış ve enflasyon, ihracatı tamamen baltalayacak noktaya geldi ve aynı zamanda talepteki düşüşün arkasında finansmana erişim zorlaştı. Finansmana erişim ve paraya erişim konusunda Merkez Bankası ve para politikasını düzenleyen tüm kurumlar pozisyon almalıdır. Eximbank’ta ihracatçı paraya ulaşmakta ve finansman bulmakta zorlanıyor.
TETSİAD/ Hasan Hüseyin Bayram: Bankalar tatilde sanıyoruz
Şu anda banka kredi sistemi çalışmıyor. Bankalar EYT ile ilgili çok düşük rakamlar bile veremiyor. Sanırım bankalar tatilde. İthalatçının kuruna yüzde 20 fiyat versinler. İhracatçıyı mı cezalandırmaya çalışıyoruz?
TÜRMOB Lideri Emre Kartaloğlu: Kredilerin durdurulması piyasada zincirleme etki yaratır
Şu anda dolaylı yöntemlerle döviz fiyatını ve talebini bastırmaya çalışılıyor. Bu da piyasada TL sıkışıklığına neden oluyor. Bu sakinleşmeye ve büzülmeye neden olacaktır. Bu nedenle seçim sonrası ekonomi politikaları piyasa beklentileri doğrultusunda belirlenmeli ve bir an önce açıklanmalıdır. Kredi sorunu yaşayan firmaların ödemeleri geciktiğinde zincirleme bir sonuç olarak piyasada dalgalanmalar olacaktır.
TGSD Lideri Ramazan Kaya: Faizlerin çok ciddi artacağını gösteriyor
Şu anda kredi muslukları neredeyse tamamen kapandı. . Kredi kartlarından nakit bile kullanabiliyorduk, faizler düşük diye kapattılar. Önümüzdeki hafta seçim sonrasına kadar bu şekilde devam edecek. Bu da faiz oranlarının önemli ölçüde artacağını gösteriyor. Hatta küçülen bir ekonomide para musluğunun tamamen kapandığı bir noktada kurumlar daha da zorlaşacaktır. Şu anda sanayicinin beklemekten başka yapabileceği bir şey yok.
TOBB / Gurur Fayat: Geleneksel ekonomiye dönmeliyiz
Çarşıdaki yoğunluk her geçen saat artıyor. Seçim sonrası ilk post-medikal dönemde nasıl bir ekonomi politikası izleneceğini ve maliyetlerimizin ne olacağını bilmeyen finans kuruluşları, mümkünse özellikle TL cinsinden kredi vermemeye çalışıyor. Bu nedenle, pazardaki sıkışıklık her geçen saat artmaktadır. Seçimden sonra kim gelirse gelsin konvansiyonel ekonomi politikalarına dönülmelidir. Artık kimse taşıyamaz.
Arzu Partim. Döviz kuru. Bask Murat Kolbaşı: İşletmelerde özkaynak kullanımı artıyor
Yeni kurallara göre hareket eden tüm şirketler, finansmana erişim için bir formül bulmaya çalışıyor. Özkaynak kullanımı artıyor, seçim sonrası kredi sisteminin daha rahat çalışacağına inanıyorum.
